Co musisz wiedzieć o zgodzie na przetwarzanie danych osobowych w mediach?
JAK WYBRAĆ ODPOWIEDNIĄ KANCELARIĘ PRAWNĄ DLA BRANŻY IT?
15 czerwca 2020
Umowa o zachowaniu poufności (NDA) bez tajemnic
6 października 2020Aby przetwarzanie danych osobowych odbywało się zgodnie z literą prawa niezbędna jest zgoda osoby, której dane dotyczą. Od paru dobrych lat uznajemy to za pewnik. Czy jednak zawsze tak jest?
D
ziennikarz powie nam, że takiej zgody wcale nie potrzebuje. Jego praca należy do uprzywilejowanych i jest pod parasolem ochronnym klauzuli prasowej.
Okazuje się, że dziennikarz będzie miał stuprocentową rację, a my postaramy się dociec dlaczego tak jest, skąd taki wyjątek i czym jest klauzula prasowa? Wspomnimy również o kwestii publikacji samego wizerunku.
Zaczynając nasze poszukiwania zwróćmy uwagę na 153 motyw RODO, a więc:
"Prawo państw członkowskich powinno godzić przepisy regulujące wolność wypowiedzi i informacji, w tym wypowiedzi dziennikarskiej, akademickiej, artystycznej lub literackiej, z prawem do ochrony danych osobowych na mocy niniejszego rozporządzenia. Przetwarzanie danych osobowych jedynie do celów dziennikarskich lub do celów wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej powinno podlegać wyjątkom lub odstępstwom od niektórych przepisów niniejszego rozporządzenia, jeżeli jest to niezbędne, by pogodzić prawo do ochrony danych osobowych z prawem do wolności wypowiedzi i informacji, przewidzianymi w art. 11 Karty praw podstawowych. Powinno mieć to zastosowanie w szczególności do przetwarzania danych osobowych w dziedzinie audiowizualnej oraz w archiwach i bibliotekach prasowych. Państwa członkowskie powinny więc przyjąć akty prawne określające odstępstwa i wyjątki niezbędne do zapewnienia równowagi między tymi prawami podstawowymi. Państwa członkowskie powinny przyjąć takie odstępstwa i wyjątki w odniesieniu do zasad ogólnych, praw przysługujących osobie, której dane dotyczą, administratora i podmiotu przetwarzającego, przekazywania danych osobowych do państw trzecich lub organizacji międzynarodowych, niezależnych organów nadzorczych, współpracy i spójności oraz szczególnych sytuacji przetwarzania danych. Jeżeli odstępstwa i wyjątki różnią się zależnie od państwa członkowskiego, zastosowanie powinno mieć prawo państwa członkowskiego, któremu podlega administrator. Aby uwzględnić, jak ważna dla każdego demokratycznego społeczeństwa jest wolność wypowiedzi, pojęcia dotyczące tej wolności, takie jak dziennikarstwo, należy interpretować szeroko.”
Wolność wypowiedzi, a przepisy ochrony danych
Jak wynika z powyższego tekstu prawa wolności wypowiedzi i informacji a przepisy ochrony danych osobowych muszą żyć w koegzystencji.
W samym rozporządzeniu RODO, do powyższego motywu odwołał się art. 85:
“1. Państwa członkowskie przyjmują przepisy pozwalające pogodzić prawo do ochrony danych osobowych na mocy niniejszego rozporządzenia z wolnością wypowiedzi i informacji, w tym do przetwarzania dla potrzeb dziennikarskich oraz do celów wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej.
2. Dla przetwarzania do celów dziennikarskich lub do celów wypowiedzi akademickiej, artystycznej lub literackiej państwa członkowskie określają odstępstwa lub wyjątki od rozdziału II (Zasady), rozdziału III (Prawa osoby, której dane dotyczą), rozdziału IV (Administrator i podmiot przetwarzający), rozdziału V (Przekazywanie danych osobowych do państw trzecich lub organizacji międzynarodowych), rozdziału VI (Niezależne organy nadzorcze), rozdziału VII (Współpraca i spójność) oraz rozdziału IX (Szczególne sytuacje związane z przetwarzaniem danych), jeżeli są one niezbędne, by pogodzić prawo do ochrony danych osobowych z wolnością wypowiedzi i informacji.”
Jak widzimy zgodnie z RODO, państwa członkowskie powinny przyjąć regulacje, gdzie wskazane będą odstępstwa i wyjątki od zasad przetwarzania danych w imię równowagi pomiędzy przepisami. Jednakże punkt 2 wyżej wymienionego przepisu ogranicza swobodę tworzenia wyjątków i odstępstw do określonych rozdziałów.
Nasz prawodawca dostosowując się do obecnej sytuacji zamieścił w ustawie o ochronie danych osobowych pewien przepis, konkretnie art. 2 pkt. 1 ustawy o ochronie danych osobowych z 10 maja 2018, który brzmi następująco:
„Do działalności polegającej na redagowaniu, przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. poz. 24, z późn. zm.), a także do wypowiedzi w ramach działalności literackiej lub artystycznej nie stosuje się przepisów art. 5-9, art. 11, art. 13-16, art. 18-22, art. 27, art. 28 ust. 2-10 oraz art. 30 RODO. Ponadto do wypowiedzi akademickiej nie stosuje się przepisów art. 13, art. 15 ust. 3 i 4, art. 18, art. 27, art. 28 ust. 2-10 oraz art. 30 RODO.”
Powyższy artykuł nazywany jest “klauzulą prasową” zgodnie z którą jak długo działalność polega na redagowaniu, przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych, w których wykorzystuje się dane osobowe, tak długo nie trzeba wypełniać w związku z taką działalnością obowiązków wyraźnie w tej klauzuli wyłączonych, co ma pozwolić dziennikarzom swobodniej i rzetelniej wykonywać ich misję. Klauzula prasowa wyłącza stosowanie określonych przepisów RODO niezależnie od środka komunikacji – działalność dziennikarska dotyczy nie tylko prasy tradycyjnej, ale także radia, telewizji, czy Internetu. Wyłączono stosowanie takich przepisów oraz obowiązków jak:
● realizacja obowiązku informacyjnego,
● podstaw przetwarzania danych osobowych,
● warunków wyrażenia zgody,
● prowadzenie rejestru czynności przetwarzania danych,
● przetwarzanie szczególnej kategorii danych,
● zasady przetwarzania danych osobowych,
● realizacja prawa do sprostowania danych, przenoszenia danych, sprzeciwu, profilowania,
● prawo dostępu do danych,
● konieczność zawierania umowy powierzenia przetwarzania danych,
● prowadzenie rejestru czynności przetwarzania danych.
Nas najbardziej interesuje wyłączenie stosowania przepisów o podstawie przetwarzania danych (z wyjątkiem informacji o skazaniach) zgodnie z którym nie jest wymagana zgoda na przetwarzanie danych osobowych w celu redagowania, przygotowywania, tworzenia lub publikowania materiałów prasowych; wyjątkiem będzie publikacja dotyczą prywatnej sfery życia osoby, której dane są przedmiotem publikacji, co wynika wprost z zakazu wprowadzonego w art. 14 ust. 6 ustawy – Prawo prasowe.
Warto uwzględnić, że art. 14 ustawy o prawie prasowym opisuje kwestie PUBLIKACJI bądź ROZPOWSZECHNIANIA, nie zaś samego przetwarzania.
“1. Publikowanie lub rozpowszechnianie w inny sposób informacji utrwalonych za pomocą zapisów fonicznych i wizualnych wymaga zgody osób udzielających informacji.
2. (uchylony)
3. Osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub osobistych zastrzec termin i zakres jej opublikowania.
4. Udzielenia informacji nie można uzależniać, z zastrzeżeniem wynikającym z art. 14a, od sposobu jej skomentowania lub uzgodnienia tekstu wypowiedzi dziennikarskiej.
5. Dziennikarz nie może opublikować informacji, jeżeli osoba udzielająca jej zastrzegła to ze względu na tajemnicę zawodową.
6. Nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba że wiąże się to bezpośrednio z działalnością publiczną danej osoby.”
